«ՈՒնենք խստապահանջ, հավատարիմ ու բարդ հանդիսատես»

Հայաստանի պետական երիտասարդական նվագախումբը հունվարի 25-ին մեծ համերգով կնշի իր 10-ամյակը: Համերգին մասնակցում են Նարեկ Հախնազարյանը, Ալեքսանդր Ռոմանովսկին, Հայկ Կազազյանը, Մարիո Ստեֆանո Պիետրոդարկին, Յուկա Ցուբոյը, Աստղիկ Սիրանոսյանը: Դիրիժորներ` Քշիշտոֆ Պենդերեցկի և Սերգեյ Սմբատյան: Նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր ՍԵՐԳԵՅ ՍՄԲԱՏՅԱՆԻ հետ մեր զրույցը հայաստանյան երաժշտական կյանքի վայրիվերումների, նվագախմբի իրականացրած նախագծերի, ձեռքբերումների, նաև առաջիկա ծրագրերի մասին է:

-Երիտասարդական նվագախմբի «Hollywood Non-Stop», «Cartoon Non-Stop», «Hayfilm Non-Stop», «Mosfilm Non-Stop» համերգային նախագծերը մեծ արձագանք գտան հանրության շրջանում: Ի՞նչ շարունակություն է ունենալու նախագիծը: Non-Stop-ի հիմնական նպատակը հանրաճանաչ, սիրված երաժշտությունը հանրությանը հասցնե՞լն է:
-Non-Stop-ը բազմաֆունկցիոնալ ծրագիր է, նպատակը միայն հանրաճանաչ երաժշտությունը ներկայացնելը չէ: «Cartoon Non-Stop»-ը, կարելի է ասել, երեխաների համար կրթական նշանակություն ունի: Պատանի հանդիսատեսը գալիս է համերգին, տեսնում իր ամենասիրած հերոսներին, սիրուն դահլիճ, սիմֆոնիկ նվագախումբ, էմոցիոնալ մեծ պաշար է ստեղծվում երեխաների մոտ, որը, ավելի քան վստահ եմ, տարիներ շարունակ ուղեկցելու է նրանց: «Hollywood Non-Stop»-ը, «Mosfilm Non-Stop»-ը ներկայացնում են ամենահայտնի ստեղծագործությունները, միջին և ավագ սերնդի համար այն նաև նոստալգիկ երաժշտություն է: «Hayfilm Non-Stop»-ը մի փոքր առանձնացնում եմ: Մենք կրողն ենք այդ երաժշտության, բայց այս ծրագիրը մեծ դժվարությամբ իրականացավ, որովհետև չկային նոտաներ: «Hayfilm Non-Stop» նախագծից հետո ունեցանք 21-րդ դարին համապատասխան թվայնացված նոտաներ: Այսինքն, այն նաև ներդրումային նախագիծ էր տեղային մշակույթի զարգացման համար, ինչին մեծապես աջակցեց «Տաշիր» ընկերությունը: Այդ նոտաները հասանելի են բոլորին, տարբեր առիթներով խնդրում են, մենք սիրով տրամադրում ենք:
Non-Stop-ը, իհարկե, շարունակություն է ունենալու: Մայիսին ունենալու ենք «Hayfilm Non-Stop» և «Hollywood Non-Stop» համերգային ծրագրեր:
-Նոր գործե՞ր են հնչելու:
-Հին և նոր: Դուք քանի՞ անգամ եք նայել Ձեր ամենասիրած ֆիլմը, իհարկե, ոչ մեկ անգամ: Նույն պրոցեսն է: Մի քանի անգամ պետք է լսել, մարսել, հագենալ: Պարտադիր չէ, որ ամեն անգամ նոր գործեր կատարվեն: Նույն դրական էմոցիան է մարդն ապրում, երբ լսում է շատ դրական հինը:
-Քանի որ խոսեցինք երաժշտական ծրագրերի կրթական նշանակության մասին, հետաքրքիր է` ի՞նչ արձագանք ունեցավ Արամ Խաչատրյանի անվան երրորդ միջազգային փառատոնում պատանի ունկնդրին ազատ մուտք ապահովելու Ձեր որոշումը:
-Երբ մի բան չես անում, մեծ արձագանք է ստանում, երբ անում ես, ընդունում են, որ այդպես էլ պետք է լինի: ՈՒրախ եմ, որ երբ մեր կոլեկտիվն անում է մի բան, ինչը երբևէ չի արվել, հասարակությունը բնական է համարում դա, նշանակում է` սպասումներն այնքան բարձր են, որ մեր արածը չի էլ քննարկվում: Պատանի ունկնդիրը, որ ներկա է այդ համերգներին, ինձ համար մեծ հարստություն է: Նշանակում է` մենք ունենք ապագա, և այդ միտումը պետք է զարգացնել: Նեղմասնագիտական համերգների ժամանակ լեփ-լեցուն դահլիճը նույնպես խոսում է լավ երաժշտության պահանջարկի մասին:
-Լավ երաժշտության պահանջարկը մեծ է նաև մարզերում: Նվագախումբը պարբերաբար մարզային հյուրախաղեր է ունենում: Ի՞նչ ծրագրերով եք ներկայանում, ի՞նչ երաժշտություն է մատուցվում, բավարար համարո՞ւմ եք այն, ինչ արվում է մարզերում դասական երաժշտության պրոպագանդման առումով:
-Ներկայացնում ենք, իհարկե, հանրաճանաչ դասական երաժշտություն: Միանգամից բարդ դասականն ընկալել ունկնդիրը չի կարող: Բայց դասական երաժշտությունը ֆունդամենտալ երաժշտություն է, դա այն է, ինչի վրա կարող եք հիմնել ամեն ինչ: Այլ կերպ ասած` դասական երաժշտությունը մեծագույն սանդղակ է: «Կարմեն» օպերան ամենապոպուլյար դասական երաժշտությունն է աշխարհում, Մալերի սիմֆոնիաները ամենապոպուլյարը չեն, երաժիշտներ կան, որ չեն էլ լսել, բայց այդ ամենը դասական երաժշտություն է: Ինչ վերաբերում է մարզային ծրագրերի բավարար լինելուն, բոլորն էլ գիտեն, որ մարզերում մշակութային կյանքը հարուստ չէ: Բայց մենք չենք ուզում գնահատել իրավիճակը: Կարող ենք համերգով հանդես գալ մարզերում, այդպես էլ անում ենք: Անցյալ տարի վեց համերգ ենք ունեցել: Գյումրիում, օրինակ, համերգից հինգ օր առաջ այնքան նամակներ ստացանք, որ նախատեսված մեկ համերգի փոխարեն երկուսն ունեցանք: Մարդիկ սպասում են: ՈՒ գիտեք, որ ֆինանսական որևէ շահ չկա: Մարզերում հանդես գալը պարտականություն է, ինչն անում ենք բարձր մակարդակով:
-Սահմանամերձ բնակավայրեր հասնո՞ւմ եք:
-Իհարկե` ոչ, որովհետև նվագախումբը կարիք ունի հատուկ պայմանների` դահլիճ և այլն: Մենք չենք կարող բոլոր գործառույթներն իրականացնել: Տեղական իշխանությունները պետք է ինֆորմացիան հասցնեն բնակիչներին և օգնեն համերգին ներկա լինելու: Ասեմ, որ երբևէ մեզ չեն հրավիրել, ինքներս ենք նախաձեռնել համերգները: Իհարկե, սիրով ընդունել են: Այսպիսի մի նրբություն կա. մեր գրեթե բոլոր պետական համույթների անվան մեջ կա Հայաստան բառը, ու, չնայած դրան, նրանց գործունեությունը սահմանափակվում է Երևան քաղաքով, ինչը սխալ է:
-«24/04» համաշխարհային նվագախումբը 2015-ի ապրիլի 24-ին ելույթ ունեցավ Հայաստանում` դատապարտելով աշխարհում տեղի ունեցող ցեղասպանությունները: Մեր վերջին զրույցի ժամանակ ասացիք, որ նվագախումբը պետք է ապրի: Կա՞ն նորություններ այդ առումով:
-Շատ մեծ նախագծի մասին ենք խոսում: Այո, նվագախումբը պետք է ապրի ու ապրի Հայաստանից դուրս: Կան ծրագրեր, կան երաժիշտներ, որ պատրաստ են մասնակցելու այդ ծրագրերին: Բայց դրսում շատ ավելի դժվար է դա իրականացնելը: Մենք փնտրում ենք կազմակերպիչների, որ մեզ նման կհավատան այդ նախագծի կարևորությանը և կներկայացնեն նվագախումբը իրենց քաղաքներում:
-Ցեղասպանությանը նվիրված հայ ժամանակակից կոմպոզիտորների ստեղծագործությունները ներկայացվո՞ւմ են դրսում:
-100-րդ տարելիցի առիթով շատ երաժիշտներ ստեղծեցին Ցեղասպանությանը նվիրված գործեր: Բոլորը չեմ լսել, բայց կան շատ լավ գործեր: Պետք է ապրեն դրանք, կատարվեն դրսում, եթե չապրեն, ուրեմն մի բան սխալ է:
-Իսկ ներսում կատարվո՞ւմ են այդ գործերը:
-Չեմ կարծում, թե էական է դրանք Հայաստանում ներկայացնելը: Մենք ձեզ ի՞նչ պատմենք ցեղասպանության մասին: Դուք ամեն ինչ գիտեք: Հայաստանում անմոռուկ փակցնելը կամ ցեղասպանության խնդիրը հնչեցնելը աննպատակ զբաղմունք եմ համարում: Գլոբալ աշխարհի կառավարման մեջ կան որոշում կայացնող քաղաքներ` Լոնդոն, Մոսկվա, Վաշինգտոն: Այդ քաղաքներում պետք է հնչեն Ցեղասպանությանը նվիրված գործերը, որ մարդիկ հասկանան` հայ ազգն իր խնդիրը հնչեցնում է ամբողջ աշխարհում: Կարծում եմ՝ մեր սերունդն արդեն իսկ ուրիշ կերպ է ընկալում ու ներկայացնում այդ ամենը:
-Երիտասարդական նվագախումբն անցկացնում է Արամ Խաչատրյանի անվան միջազգային փառատոն, որի շրջանակում ներկայացվում են աշխարհահռչակ կոմպոզիտորի ստեղծագործությունները: Ինչո՞վ է առանձնանում մեծ կոմպոզիտորի անունը կրող փառատոնը:
-Արամ Խաչատրյանը չէր կարող չունենալ իր անունը կրող փառատոն: Ասեմ ավելին. շատ լավ հիշում եմ այն պահը, երբ որոշեցի փառատոն ունենալ ու մտածեցի` գուցե կա խաչատրյանական փառատոն, ես չգիտեմ: Օտարերկրյա արտիստները գալիս են ու զարմանում, որ երրորդ անգամ է անցկացվում փառատոնը: Արամ Խաչատրյանը ազգային հերոս է, մեծ հեղինակություն: Նրա անունը մեզ օգնում է ճանապարհ բացելու դեպի միջազգային ճանաչելիություն:
-Ի՞նչ կասեք հայ երաժիշտների մասին: Ինչո՞վ են առանձնանում մերոնք:
-Հարցին մոտենանք փառատոնի օրինակով` որպես արտիստներին համախմբող միջավայր: Աշխարհի ամենահայտնի արտիստները Հայաստան են գալիս ու դառնում նաև մեր մշակույթի կրողը: Ներկայացնում ենք նաև հայաստանյան արտիստներին: ՈՒ երաժիշտը, որ դրսում տեսնում է անհավանական հայտնի արտիստների, տեսնում է նաև բարձր որակի արտիստի, ով շատ հայտնի չէ, որովհետև ապրում է Հայաստանում: Բայց եթե չի ճանաչում, դա արդեն իր խնդիրն է, որովհետև այդ երաժիշտը շատ լավն է: Սա յուրատեսակ պրոպագանդա է նեղմասնագիտական դաշտում:
-Հայ հանդիսատեսի արձագանքը Ձեզ գոհացնո՞ւմ է:
-ՈՒնենք խստապահանջ, հավատարիմ ու բարդ հանդիսատես: Բարդ նրանով, որ պիտի կարողանանք միշտ մի աստիճանով բարձրանալ: Նվագախումբն ունի տարեկան 60-ից ավելի համերգ, և շատ դժվար է դա անելը: Մեր հանդիսատեսը խստապահանջ է նաև հրավիրյալ երաժիշտների նկատմամբ: Արձագանքից հասկանում ես, թե ով է լավը:
-Արամ Խաչատրյանի անվան համերգասրահը 2015-ին տեխնիկապես վերազինվեց՝ միջազգային չափանիշներին համապատասխան դահլիճ ունենալու համար: Այնուամենայնիվ, եթե համեմատենք դրսի լավագույն համերգասրահների հետ, պետք է խոստովանենք, որ մերը զիջում է:
-Շատ է զիջում, նույնիսկ չի կարելի համեմատել: Մենք չունենք համերգասրահ` հատուկ սիմֆոնիկ նվագախմբի համար: Տեխնիկապես վերազինվել է, թարմացել, բայց աշխարհում միլիոնավոր գումարներ են ծախսում՝ ստեղծելու համար դահլիճ, սրահ, ճիշտ կլինի ասել` միջավայր, որտեղ կա լավ ակուստիկա: Երաժշտի համար լավ դահլիճը միայն տեխնիկական լավ վերազինումը, լավ լույսերը չեն, այլ հնչողությունը, ձայնը: Մենք փորձում ենք հնարավորությունների սահմաններում անել ամեն ինչ, որ արվեստը զարգանա: Համենայն դեպս, Երևանում շատ ակտիվ է մշակութային կյանքը: ՈՒրիշ հարց է` ինչո՞ւ միայն Երևանում: Բայց առաջ դա էլ չունեինք:
-ՈՒնենք երաժշտական քննադատներ, որոնք կարող են դեր խաղալ երաժշտական արվեստի զարգացման, աշխուժացման գործում:
-Խորհրդային Միությունից իներցիայով պահպանվել է այդ ավանդույթը, բայց, ցավոք, այստեղ էլ գործում են մարդկային լավ կապերը: Եթե հարգում են, ծանոթ են երաժշտին, կոլեկտիվին, երբեք վատ բան չեն ասի: Կամ քննադատում են ուրիշին, ստացվում է` իրենք ավելի լավն են: Ես շատ կուզեի, որ բազմաֆունկցիոնալ քննադատություն լիներ: Բայց չունենք:
-Ճի՞շտ է, որ երիտասարդական պետական նվագախումբ դրսում չկա: Ինչո՞վ է առանձնանում նվագախումբը և ի՞նչ ծրագրեր ունի հոբելյանական տարում:
-Դրսում կան շատ երիտասարդական նվագախմբեր, որոնք պրոֆեսիոնալ չեն: Մեր նվագախումբը ունիկալ է, որովհետև մի սերունդ ենք, մի լեզվով ենք խոսում, բոլորս ավարտել ենք նույն կոնսերվատորիան: Տասը տարի անհավանական մեծ նախագծեր ենք իրականացրել, և արդեն այլ անվամբ, այլ ձևաչափով հանդես գալու ժամանակն է:

Հարցազրույցը`
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ